ترامادول Tramadol که به نامهای تجاری ترامال، ترامدو بایومادول نیز شناخته میشود. یک داروی مسکن شبه تریاک است و یک نوع اپیویید به حساب میآید. ترامادول مانند مورفین در مغز به گیرنده های اپیوئیدی متصل شده، باعث ایجاد تسکین می گردد.
داروی ترامادول جز لیست داروهای OTC ( بدون نیاز به نسخه ) ایران نیست با این حال به دلیل خاصیت نشاط آوری این دارو , آمار مصرف آن در بین جوانان ایرانی رو به افزایش است .
بدلیل افزایش مصرف این دارو در ایران , ذکر نکاتی علمی برای روشن نمودن نحوه عملکرد , عوارض جانبی و عوارض قطع ناگهانی مصرف این دارو ضروری به نظر می رسد .
ترامادول یک ترکیبت صناعی شبیه مورفین می باشد که در بازار دارویی ایران به صورت قرص و کپسول 50 و 100 میلی گرم و آمپول 100 میلی گرم موجود می باشد و برای درمان دردهای نسبتاً شدید حاد یا مزمن از قبیل دردهای بعد از عمل جراحی و دردهای سرطانی استفاده می شود . بالاترین دوز روزانه آن 400 میلیگرم است. خوردنش با غذا یا بدون غذا تاثیری در میزان جذب آن ندارد.
خاصیت تسکین درد در ترامادول حدود ۱۰ برابر ضعیف تر از مرفین است. علاوه بر این ترامادول باعث جلوگیری از بازجذب "نورآدرنالین" و افزایش آزاد سازی "سروتونین" میشود و این امر باعث ایجاد نوعی خاصیت نشاط آوری میشود و برعکس مرفین فرد مصرف کننده را فعالتر میکند. با خوردن ۱۰۰ میلی گرم ترامادول سطح خونی دارو در دو ساعت به حداکثر میرسد.
علائم جسمی ترک ترامادول احتمالاً به علت خواص ضدافسردگی این دارو جلوگیری از بازجذب سروتونین و نورآدرنالین شدیدتر از علائم ترک مخدرهایی مانند تریاک میباشد، حتی بعد از قطع مصرف کوتاه مدت ترامادول علائمی مانند بی خوابی، سندروم پای بیقرار و افسردگی بروز میکند. مصرف بدون وقفه آن در طولانی مدت باعث ایجاد مقاومت بدنی نسبت به مواد اپیوییدی شده و دوز مصرف آن باید افزایش یابد تا اثری مشابه مقدار مصرف اولیه را ایجاد کند، مدتی بعد از قطع مصرف دارو مقاومت بدنی نسبت به ترامادول و دیگر مواد اپیوئیدی به حالت اولیه بر میگردد.
با توجه به اینکه مکانیسم کنترل درد در ترامادول مشابه مورفین است. مصرف مداوم آن منجر به وابستگی فیزیکی و روانی مشابه اعتیاد به مواد مخدر میشود و مصرف طولانی مدت ترامادول منجر به اعتیاد به آن شده و درمانی کاملاً مشابه با درمان سوء مصرف مواد مخدری چون تریاک، کراک و هروئین دارد.
عوارض جانبی
عوارض مشابه دیگر داروهای شبهتریاک (تهوع، سرگیجه، خواب آلودگی، خشکی دهان. دیر انزالی. یبوست، افت فشار خون، تعریق، خارش) در ترامادول هم دیده میشود .همچین باعث بی خوابی میشود.
یکی از عوارض نادر ولی خطرناک مصرف ترامادول تشنج میباشد. تشنج معمولاً در اثر مصرف زیاد این دارو یا مصرف دارو در بیماران صرعی یا بیمارانی که دچار آسیب مغزی شدهاندیا بیمارانی که مشکلات کبدی کلیوی دارند و یا معتادان به الکل ایجاد میگردد. همچنین احتمال وابستگی دارویی و بروز علائم ترک مشابه دیگر ترکیبات شبه تریاک هم وجود دارد.
یکی دیگر از عوارض نادر ترامادول افزایش فشار خون به همراه سردرد شدید میباشد .
ترک ترمادول
کاهش تدریجی دوز یا جایگزینی بابوپره نورفین روش خوبی برای ترک است اما بوپره بایدحتما تحت نظر پزشک مصرف شود. گرچه بر اساس تعداد قرصهای مصرفی پزشک ممکنست از متادون یا کلونیدین استفاده کند.
در هر حال حتما ترک بیمار باید تحت نظر پزشک باتجربه در مراکز مجاز صورت گیرد.چرا که قطع ناگهانی و خودسرانه و یا تهیه نادرست دارو از بازار آزاد می تواند صدمات جبران ناپذیری را به فرد وارد نماید.