راهنمای استفاده از تست نواری اعتیاد (مرفین تست )

یکی از متداول ترین روش های آزمایش استفاده از کیت های آزمایش می باشد.یک عدد از این کیت ها را در درون مقدار کمی از نمونه ادرار فرد مورد آزمایش قرار داده و کمی صبر کنیم.لازم به توضیح است که برای هر ماده خاص (الکل، مورفین، آمفتامین،حشیش و ...)کیت مخصوصی وجود دارد.مثلا برای تشخیص مصرف "شیشه" نمی توان از کیت "مورفین " استفاده کرد.البته بضی از انواع این کیت ها چند نوع ماده مخدر را در یک آزمایش نشان می دهند.

اساس تشخیصی این تست‌ها وجود آنتی‌بادی مونوکلونال علیه ماده‌ی قابل سنجش است. به‌عنوان مثال در مورد مورفین، از آنتی‌بادی مونوکلونال مورفین که از سرم موش تهیه شده است استفاده می‌شود. چنانچه در نمونه‌ی ادرار مورفین یا متابولیت‌های آن وجود داشته باشد، با روش مهاجرت مویرگی به سمت بالا حرکت می‌کند و با آنتی‌بادی موجود باند می‌شود. در این صورت خط رنگی در نوار دیده نخواهد شد و نتیجه‌ی تست مثبت گزارش می‌شود. البته خط دیگری به‌عنوان شاهد وجود دارد که باید در تمام حالات دیده شود.برای مثبت شدن تست باید میزان حداقل آن در نمونه موجود باشد. این میزان در مورد مورفین 300، در مورد کانابیس 50 و در مورد مت‌آمفتامین 1000 است.برای انجام تست‌ها، ادرار در هر زمانی از شبانه‌روز جمع شود اشکالی ندارد. چنان‌چه ادرار در دمای ۲ تا ۸ درجه‌ی سانتی‌گراد نگهداری شود، تست تا ۴۸ ساعت بعد هم قابل انجام است. برای زمان طولانی‌تر، نمونه باید فریز گردد و تست بعد از آب شدن نمونه انجام شود.

علل اختلال در آزمایش
شایع‌ترین علل بروز اختلال در نتیجه‌ی تست‌های نواری شامل موارد زیر است:

خطا در نمونه‌گیری: یکی از مهم‌ترین دلایل بروز نتیجه‌ی منفی (که هیچ ربطی هم به روش انجام تست ندارد!) بروز خطا در نمونه‌گیری است. معمولاً علی‌رغم حضور نمونه‌گیر و مشاهده‌ی مستقیم، به‌جای نمونه‌ی فرد مصرف‌کننده، نمونه‌ی فرد سالم از سرنگ و… در ظرف تخلیه می‌شود! در چنین مواردی که معمولاً بیمار همکاری ندارد، کنترل درجه‌ی حرارت نمونه بلافاصله بعد از جمع‌آوری کمک خواهد کرد.

خطاهای تکنیکی: نوار تست باید بین ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در ادرار نگه داشته شود. پس از آن قبل از خواندن جواب باید به‌مدت ۵ دقیقه در یک سطح صاف غیرجاذب گذاشته شود. گزارش پاسخ سریع، به‌ویژه در یک دقیقه‌ی اول و بعد از ۱۰ دقیقه، باعث پاسخ مثبت کاذب می‌شود.

رقیق‌کننده‌ها: هر عاملی که باعث رقیق شدن ادرار شود، باعث پاسخ منفی کاذب می‌شود. در این موارد استفاده از نوار‌های کمکی برای سنجش کراتینین، نیترات و گلوتامات ادرار می‌تواند رقت ادرار را نشان دهد. این نوارها در موارد ارایه‌ی نمونه‌ی غیرادراری نیز کمک می‌کند.

تغییرات PH: اکثر تست‌ها به تغییرات PH بین ۵ تا ۹ مقاوم هستند. کاهش یا افزایش PH فراتر از محدوده‌ی فوق می‌تواند سبب اختلال در پاسخ شود. ریختن خون، مایع منی ، جوهر لیمو، سفیدکننده‌ها و… در ادرار گاهی با تغییر PH می‌تواند سبب اختلال شود. البته در این موارد علاوه بر ایجاد تغییرات ظاهری در رنگ و بو… استفاده از نوارهای سنجش PH کمک می‌کند.

زمان ردیابی مواد در ادرار
اکثر مواد تا ۷۲ ساعت پس از مصرف در ادرار قابل شناسایی است. در موارد اعتیاد مزمن و استفاده از مواد طولانی‌اثر مثل شیره، احتمال مثبت شدن تست در زمان طولانی‌تری پس از آخرین مصرف وجود دارد. زمان تقریبی ردیابی مواد مختلف در ادرار به‌شرح زیر است:

حشیش: ۱ روز تا ۴ هفته
هروئین: ۳ تا ۴ روز
مورفین: ۲ تا ۳ روز
متادون: ۲ تا ۳ روز
آمفتامین: ۱ تا ۳ روز
کوکائین: ۲ تا ۴ روز
بنزودیازپین: ۳ روز تا ۳ هفته.

تداخلات دارویی
داروهای حاوی کدئین سبب بروز نتیجه‌ی مثبت کاذب در تست مورفین می‌شود که در تست کروماتوگرافی (TLC) قابل تشخیص است و در محل شاهد کدئین لکه ایجاد می‌کند.فنوباربیتال، دیفنوکسیلات و دکسترومتورفان تاثیری در نتیجه‌ی تست نواری ندارند. همچنین مصرف ۴۰ میلی‌گرم فورزماید، علی‌رغم رقیق کردن ادرار، هیچ تاثیری در نتیجه‌ی تست مورفین و بروز منفی کاذب ندارد.مصرف قرص‌های ضد حاملگی (کنتراسپتیو‌ها) با دوز ۴ عدد HD تا ۳۶ ساعت سبب بروز منفی کاذب روی نتیجه‌ی تست‌های نواری  و TLC می‌شود. کنتراسپتیو LD تغییری در نتیجه‌ی تست‌ها یا لکه‌ای در TLC ایجاد نمی‌کند.سایر دسته‌های دارویی رایج از جمله آمی‌تریپتیلین، دیازپام و آنتی‌بیوتیک‌ها مثل آموکسی‌سیلین نیز معمولاً تداخلی در شناسایی مورفین ایجاد نمی‌کنند.

قبل از انجام تست  نکات زیر را به خاطر بسپارید :
*فقط در صورتی دست به آزمایش بزنید که کاملاً به رفتار شخص مورد نظر مشکوک باشید.یعنی نشانه های دیگر مصرف را در فرد مشاهده کرده باشید.زیرا انجام آزمایش می تواند به معنی بی اعتمادی تلقی شود و ممکن است صدمه جدی به رابطه شما و فرد مورد نظرتان وارد کند. همچنین باعث صدمه به اعتماد به نفس فرد مقابل شود. 

*در صورت مثبت بودن جواب آزمایش این احتمال را بدهید که ممکن است مصرف دارو ها باعث این نتیجه شده باشد.برای اطمینان به آزمایشگاه های تخصصی مراجعه کنید.  

*در صورتی که مطمئن شدید نتیجه آزمایش به خاطر مصرف مواد مخدر یا محرک است قبل از هر اقدامی (کتک کاری، طرد کردن، زندانی کردن در منزل و ...) حتماً با یک متخصص درمان اعتیاد مشورت کنید .

در این جا نمونه ای از کیت آمفتامین که برای تشخیص مصرف "شیشه" بکار می رود را می بینیم:

 

عبارت one step methamephtamine test به معنی تست یک مرحله ای آمفتاین می باشد.در داخل بسته یک نوار کاغذی نازک و یک بسته جاذب رطوبت وجود دارد.در زمان تهیه به تاریخ انقضاء مصرف درج شده در پشت کیت توجه کنید.نوار کاغذی یا همان کیت دارای سه قسمت مشخص می باشد:

                                                                                               

قسمت بالای کیت  ۱ مشخص شده و عبارت "MET" بر روی آن درج شده ، که نشان دهنده این است که این کیت برای مفتامین (methamephtamine) کاربرد دارد.
قسمت ۲ همان قسمتی است که با ترکیب با ماده مورد آزمایش ترکیب شده و تغیر رنگ میدهد و برای تشیص جواب آزمایش باید به آن قسمت توجه کرد.
و قسمت شماره 3 نشان دهنده جهت قرار دادن کیت در نمونه است.(جلوگیری از وارونه قرار دادن کیت)

چگونگی انجام آزمایش :
* تهیه کیت .این کیت ها در داروخانه ها و فروشگاه های لوازم پزشکی براحتی قابل دسترس است ( جهت اطمینان از صحت نتیجه آزمایش  بهتر است در مراکز ترک اعتیاد و تحت نظر پزشک انجام گیرد)

* یک عدد لیوان یک بار مصرف تمیز
*تهیه نمونه ادرار
سخت ترین قسمت کار تهیه نمونه می باشد.اغلب افرادی که مواد مصرف می کنند راه های فراوانی برای دستکاری آزمایش بلد هستند.برای اطمینان از صحت آزمایش به نکات زیر توجه کنید: 

الف- دقت کنید که فرد داخل نمونه خود چیزی اضافه نکند مانند آب ، مایع دست شویی و...  

ب-دقت کنید نمونه متعلق به خود فرد باشد.(نمونه در نزد خود شما تهیه شود)  

ج- فرد مورد آزمایش را از قبل مطلع نکنید و آزمایش را به طور کاملا غیر منتظره انجام دهید.

د- مطمئن شوید که فرد ۷۲ ساعت قبل از آزمایش دارویی مصرف نکرده باشد.برای تهیه نمونه از فرد مورد نظر بخواهید پشت خود را به شما کند و سپس نمونه را تحویل دهد.(اجازه ندهید در دستشویی را ببند یا در اتاق تنها بماند.) 

به اندازه یک سانتیمتر از کف لیوان برای آزمایش کافی است.در مرحله بعد نوار کاغذی از سمتی که فلش دارد درون ظرف قرار دهید.

پس از چند دقیقه در قسمت وسط کیت نوارهای باریکی به رنگ قرمز پدیدار میشود که بنا به محل و تعداد آنها می توان به مصرف یا عدم مصرف پی برد. 

اولین و بهترین حالت نمودار شدن دو خط قرمز می باشد که به معنی منفی بودن آزمایش یا عدم وجود ماده در بدن فرد می باشد.یعنی فرد سالم است. یا اینکه حد اقل در 72 ساعت گذشته از مواد استفاده نکرده است.

                                                                

حالت دوم وقتی است که فقط یک خط بالایی به رنگ قرمز در می آید مانند شکل زیر
 

                                                                                       

که به معنی مثبت بودن آزمایش است. این به معنی وجود ماده مورد نظر در درون بدن فرد می باشد.(توجه داشته باشید که بسیاری از دارو ها می توانند باعث مثبت شدن نتیجه آزمایش شوند) 

حالت سوم روشن شدن فقط یک خط پایینی در روی کیت و یا روشن نشدن هیچ یک از خطوط بر روی کیت است

 

یا
 

 

که به معنی مشکوک می باشد.

دلایل متعددی مانند وجود مواد خارجی در نمونه، مصرف برخی داروهای خاص، فاسد بودن کیت، وجود آب در نمونه، سپری شدن مدتی بیش از 72 ساعت از مصرف و... می تواند باعث این امر شود.در این حالت می توان آزمایش را تجدید کرد.یا اینکه به مراکز تخصصی مراجعه نمود تا با آنالیز دقیق نوع ماده موجود در خون را تشخیص دهند.