به طور کلی مواد مخدر به روشهای زیر مصرف می شود :
1. تدخین (دود کردن)
2. استنشاق
3. خوردن
4. تزریق .
ابزارهایی که وجود آنها می تواند حاکی از مصرف مواد مخدر باشد عبارتند از :
الف) وافور ، قلیان ، چپق ، پیپ و انبر کوچک .
ب) سیخ ، میله ، سنجاق باز شده و سوزنهایی که سر آنها سیاه شده باشد .
ج) قوطی کنسرو یا شیشه مربا که درب آن سوراخ شده باشد یا قوطی روغن یک لیتری که بالای آن تنگ شده باشد .
د) هویج یا سیب زمینی که شبیه پیپ سوراخ شده باشد .
هـ) قطره چکان ، زر ورق ، پاکت سیگار که باز و پهن شده باشد ، اسکناسهای لوله شده .
و) لوله های به طول حدود ۲۰ سانتی متر از جنس های مختلف به ویژه کاغذ ، مقوا ، چوب ، نی ، لوله های حصیری و لوله خودکار تکه های پلاستیکی ، پوکه های آمپول .
ز) قاشق غذا خوری و چای خوری سیاه شده .
ح) تکه های دستمال کاغذی ، پنبه ، اسفنج ، فیلتر سیگار که گوشه آن سوخته باشد .
ط) وجود آبلیمو ، جوهر لیمو ، لیموترش در اطاق یا محلهای غیر معمول .
مواد افیونی :
· تریاک :
تریاک از گیاه خشخاش به دست میآید. منشأ هروئین،کدئین و مرفین نیز از همین ماده است.
رنگ و شکل: تریاک معمولاً به رنگ قهوهای سیر و دارای قوامی خمیری است که بویی شبیه به آمونیاک یا ادرار مانده داده و هنگام سوختن بوی خاصی شبیه چسب دوقلو میدهد. بستهبندی آن به صورت لول، حبه قند و یا کیک میباشد.
سوختة تریاک: پس از مصرف تدخینی (کشیدن) تریاک مادهای به رنگ قهوهای سوخته و براق به دست میآید که "سوخته" نام دارد. گاهی آن را در آب حل کرده و به صورت شربت بنفش رنگی مصرف میکنند.
شیرة تریاک: سوختة تریاک را در آب حل میکنند و میجوشانند سپس آن را از صافی عبور میدهند. آنچه باقی میماند "تفاله" نام دارد. محلول حاصل را مجدداً حرارت میدهند. با این کار مادة خمیری و سفت و غلیظی به رنگ قهوهای روشن به دست میآید که "شیره" نام دارد.
روشهای مصرف:
1ـ تدخین (دود کردن): ابزارهای مورد استفاده برای تدخین عبارتند از: منقل، وافور، چپق،نگاری (وسیلهای شبیه چپق که برای مصرف شیره بکار میرود)، قلیان، ذغالهای نیمه سوخته، سیخ، میله و سنجاق بازد شدهای که سر آن سیاه شده باشد. در روش سیخ و سنگ، سر سیخ را داغ کرده با سنجاق، تریاک را بر روی آن میگذارند و با لولهای دود حاصل را وارد ریهها میکنند..
2ـ خوردن: این روش را بیشتر، افرادی که بیماری جسمی دارند یا مدت طولانی از روش تدخین استفاده کردهاند، به کار میبرند. تریاک را معمولاً بعد از غذا میخورند. در این روش مصرف، وسیله و اثر دال بر مصرف وجود ندارد.
3ـ تزریق: در این روش، تریاک را در داخل آب حل کرده و در یک قاشق میریزند و آن را کمی حرارت میدهند. سپس آن را روی تکة پنبه یا اسفنج میریزند و با سرنگ میکشند و داخل ورید تزریق میکنند. معمولاً معتادان بی بضاعت از این روش استفاده میکنند. وجود سرنگهای کهنه وچندبار مصرف شده، قاشق سیاه شده، تکههای پنبه یا اسفنج، علامت مصرف تزریقی ماده است.
· هروئین
یکی از مشتقات نیمه مصنوعی مرفین است. هروئین پودر بسیار نرم و سفید رنگی است که اشکال بسیار ناخالص آن قهوهای رنگ میباشد. هروئین را درتکههای پلاستیک به شکل مخروطی بستهبندی میکنند و سر آن را با آتش میبندند. در این حالت آب در آن نفوذ نمیکند و در مواقع خطر میتوانند آن را ببلعند و پس از دفع از آن استفاده کنند. وزن بستههای هروئین 5 سانتی گرمی، ربعی (4/1 گرم)، 5/2 و 5 گرمی است. هروئین موجود در بازار معمولاً ا5 تا 10 درصد هروئین دارد و بقیه آن شیر خشک، پودر بیکربنات و پودر گلوکز است.
روش های مصرف:
1ـ تدخین: در این روش، هروئین را روی زرورق سیگار میریزند و از زیر با دستمال کاغذی لوله شده و یا تکههای مقوای باریک که با کبریت آتش زده شده باشد، کمی حرارت میدهند و دود حاصل را از راه دهان بالا میکشند. گاهی هروئین را با باربیتورات ترکیب نموده و تدخین میکنند که به نام "شکار اژده" معروف است. وجود تکههای دستمال کاغذی لوله شده نیمه سوخته یا تکههای باریک مقوا و یا زرورقی که رویة آلومینیومی آن سیاه شده باشد علامت مصرف تدخینی هروئین است.
2ـ استنشاق (دماغی): در این روش که معمولاً توسط معتادان غیر حرفهای مورد استفاده قرار میگیرد، هروئین را روی کاغذ صافی میریزند و با استفاده از اسکناس لوله شده آن را از طریق بینی بالا میکشند.
3ـ تزریق: در این روش، هروئین را با آب لیمو، جوهر لیمو، یا قرص ویتامین C در قاشق حل کرده و کمی حرارت میدهند. سپس از طریق سرنگ به زیر جلد یا داخل ورید تزریق میکنند.
· کدئین:
ماده سفید رنگی است که به صورت قرصهای خالص یا به صورت ترکیب با استامینوفن، آسپیرین یا شربتهای ضد سرفه مورداستفاده معتادان قرار میگیرد.
مصرف مکرر و بدون دلیل و یا با بهانههای بی مورد قرصهای آسپیرین کدئینه یا استامینوفن کدئینه نشانهای از اعتیاد به مواد میباشد.
· مرفین:
پودری سفید یا کرم (و گاهی به رنگ قرمز آجری) تلخ مزه و بیبو است. این ماده در حال خالص نرم یا ورقهای به رنگ سفید تا زرد کمرنگ میباشد. مرفین به صورت آمپول های 10 و 20 گرمی مورد مصرف پزشگی قرار می گیرد.به صورت زیر جلدی، داخل عضلانی و داخل وریدی مصرف میشود.
· حشیش:
از سرشاخههای گیاه شاهدانه که بوتهای شبیه به گزنه است به دست میآید:
حشیش: مادهای به رنگ سبز خاکستری و گاهی قهوهای مایل به سبز با قوامی سفت است.
روش مصرف:
1ـ تدخین: معمولاً حشیش را گرم میکنند تا بصورت پودر درآید و سپس آن را با توتون سیگار مخلوط میکنند و درون کاغذ سیگار میریزند و میکشند.
2ـ خوردن: حشیش را با شیرین با نوشابه مخلوط میکنندو آن را میخورند، میجوند یا مینوشند.
· ماری جوانا:
مادهای شبیه توتون، سبز رنگ و زبر است که به روش تدخینی مصرف می شود.
? چرس، گانجا، بنگ و روغن حشیش سایر موادی هستند که از شاهدانه به دست میآیند.
· مواد استنشاقی
عمدة این مواد عبارتند از: چسب، بنزین، مایع سوخت، فندک، تینرهای نقاشی، اتر، مایع خشکشویی.
روش مصرف
برای استعمال برخی از این مواد ابتدا یک دستمال یا تکهای پارچه را به آن آغشته نموده سپس آن را در مقابل دهان یا بینی گرفته استنشاق مینمایند. برخی دیگر از این مواد مستقیماً از ظرف مربوطه استنشاق میشوند.
· کوکائین:
مادة بلوری سفید رنگی است که از برگهای گیاه کوکا به دست میآید.
روشهای مصرف: استنشاقی و تدخینی
· مواد توهمزا:
یکی از مهمترین این موارد L.S.D است که به اشکال مختلف مانند قرص نقرهای خاکستری رنگ، پودر سفید رنگ، کپسول و مایع صاف و روشن و بدون رنگ و بو یافت میشود.
روش مصرف
معمولاً گرد یا مایع آن را روی حبه قند میریزند و میخورند.
· فن سیکلیدین (P.C.P)
به صورت پودر کریستالی به رنگهای مختلف و یا مایع دیده میشود.
روش های مصرف: تزریقی، خوراکی، استنشاقی و تدخینی (به وسیلة سیگار دست پیچ یا پیپ)
· داروهایی که مصرف پزشکی دارند
برخی از داروهایی که برای درمان بیماریها تجویز میگردند در صورت مصرف نابجا میتوانند اعتیادآور باشند. عمدهترین این داروها عبارتند از:
داروهای مسکن ـ خوابآور مانند بنزودیازپینها (دیازپام، کلردیازپوکساید، اکسازپام و.) و باربیتوراتها (فنوباریتال، سکوباریتال، آموباریتال، پنتوباریتال و.)قرصهای ضد درد مانند استامینافن کدئین، آسپیرین کدئین و شربتهای ضد سرفه و خلط آور حاوی کدئیو
· آمفتامینها
· قرصهای دی فنوکسیلات
· قرص های بیپریدین (آرتان)